Tổng quan tình hình kinh tế thế giới quý III và 9 tháng năm 2020
Đại dịch COVID-19 bùng phát và lan rộng khắp toàn cầu đã khiến bức tranh kinh tế thế giới năm 2020 hết sức u ám. Tại thời điểm cuối tháng 6/2020, các tổ chức quốc tế và thể chế tài chính đều đồng loạt nhận định tăng trưởng kinh tế toàn cầu suy thoái sâu trong năm 2020.
Tuy nhiên, đến thời điểm giữa tháng 9, khi các nền kinh tế tái khởi động sau phong tỏa do dịch COVID-19, dự báo về tăng trưởng kinh tế thế giới có những dấu hiệu khả quan hơn. Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cho rằng kinh tế toàn cầu có xu hướng phục hồi sau khi nới lỏng các biện pháp hạn chế nghiêm ngặt và các doanh nghiệp mở cửa trở lại. Theo đó, tổ chức này dự báo GDP thế giới giảm 4,5% năm 2020, điều chỉnh tăng 1,5 điểm phần trăm so với dự báo đưa ra vào tháng 6 năm 2020. Một số tổ chức khác như Tổ chức xếp hạng tín dụng quốc tế Fitch Ratings, tổ chức Oxford Economics và Ngân hàng Scotiabank đều điều chỉnh tăng dự báo tăng trưởng toàn thế giới trong năm 2020 so với các dự báo trước đây. Cụ thể, Fitch Ratings và Oxford Economics dự báo tăng trưởng GDP thế giới năm 2020 đều ở mức -4,4%, trong khi con số này của Scotiabank là -3,9%. Theo Ngân hàng Phát triển châu Á ADB, dự báo tăng trưởng của Trung Quốc đạt 1,8%, Hoa Kỳ giảm 5,3%, Khu vực đồng Euro giảm 8,0%, Nhật Bản giảm 5,4%%, In-đô-nê-xi-a giảm 1,0%, Ma-lai-xi-a giảm 5,0%, Thái Lan giảm 8,0%, Phi-li-pin giảm 7,3% và Xin-ga-po giảm 6,2%.
I. XU HƯỚNG KINH TẾ VĨ MÔ TOÀN CẦU
1. Triển vọng kinh tế thế giới
Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) , triển vọng kinh tế của một số nền kinh tế phát triển không quá tệ như dự báo trước đây. Nền kinh tế Trung Quốc đã chuyển hướng tích cực và phục hồi nhanh hơn so với dự đoán. Tuy nhiên, không phải tất cả các quốc gia trên thế giới đều đón nhận tin tức tích cực. Phần lớn các thị trường mới nổi và các nước đang phát triển - trừ Trung Quốc - vẫn chưa cho thấy triển vọng tích cực. Ngoài ra, các quốc gia nhỏ với nền kinh tế phụ thuộc vào du lịch, các quốc gia có mức nợ cao hiện phải đối mặt với rất nhiều thách thức trong phục hồi kinh tế, đặc biệt khi dịch COVID-19 gia tăng lây nhiễm đến những quốc gia có hệ thống y tế yếu kém.
Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) nhận định triển vọng kinh tế thế giới vẫn khó lường khi dịch COVID-19 tiếp tục gây ra thiệt hại đáng kể cho các nền kinh tế. Mức độ và thời gian tác động khác nhau ở các quốc gia căn cứ vào hiệu quả các biện pháp ngăn chặn lây lan dịch bệnh từng nước áp dụng. Giá trị sản xuất sụt giảm trên 20% ở một số nền kinh tế châu Âu và Ấn Độ. Các nền kinh tế phụ thuộc vào du lịch và các hoạt động đòi hỏi tương tác xã hội, cũng bị ảnh hưởng mạnh mẽ. Ngược lại, Trung Quốc đã phục hồi mạnh hơn dự kiến, các hoạt động kinh tế nhanh chóng trở lại mức trước đại dịch vào cuối quý II nhờ đầu tư cơ sở hạ tầng mạnh mẽ. Trên toàn cầu, kinh tế có xu hướng phục hồi sau khi nới lỏng các biện pháp hạn chế nghiêm ngặt và các doanh nghiệp mở cửa trở lại, nhưng sự không chắc chắn vẫn cao và niềm tin vẫn còn yếu. Nhu cầu tăng lên, đặc biệt là ở Trung Quốc, đã giúp giá hàng hóa tăng và cải thiện mức độ rủi ro trên thị trường tài chính. Một số danh mục chi tiêu cho thấy dấu hiệu tăng trở lại, đặc biệt là chi tiêu hộ gia đình cho đồ dùng lâu bền. Các biện pháp khuyến khích tài khóa tạm thời cũng thúc đẩy nhu cầu ở một số quốc gia. Theo đó, OECD dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu giảm 4,5%, tăng 1,5 điểm phần trăm so với dự báo tháng 6 năm 2020 và đạt 5,0% trong năm 2021.
Tổ chức xếp hạng tín dụng quốc tế Fitch Ratings cho rằng phục hồi kinh tế sau phong tỏa do COVID-19 diễn ra nhanh hơn dự kiến. Do đó, tổ chức này đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng GDP thế giới năm 2020 ở mức -4,4%, tăng 0,2 điểm phần trăm so với dự báo đưa ra hồi tháng 6. Tăng trưởng của Hoa Kỳ và Trung Quốc năm 2020 bù đắp cho suy giảm sâu hơn dự kiến ở Khu vực đồng Euro, Anh Quốc và Ấn Độ. Với giả định rằng các nền kinh tế phát triển sẽ không phải áp dụng thêm các biện pháp phong tỏa cấp quốc gia, Fitch Ratings cho rằng phải đến quý IV năm 2021, Hoa Kỳ mới đạt được mức tăng trưởng như trước khi xảy ra đại dịch COVID-19, còn Khu vực đồng Euro sẽ mất thời gian lâu hơn, đến quý IV năm 2022. Trong một kịch bản bất lợi hơn với giả định sẽ áp dụng những đợt phong tỏa mới trong mùa đông năm nay, GDP toàn cầu sẽ tiếp tục giảm sâu trở lại mặc dù cú sốc có thể sẽ ít nghiêm trọng như trong quý II năm 2020.
Theo Ngân hàng Scotiabank , so với dự báo tại thời điểm đầu năm nay, lúc dịch COVID-19 đang ở cao điểm, triển vọng kinh tế toàn cầu năm 2020 đã tươi sáng hơn. Tăng trưởng GDP của thế giới năm 2020 được dự báo ở mức -3,9%. Các chỉ tiêu như chi tiêu hộ gia đình và hoạt động kinh doanh tiếp tục cho thấy sự phục hồi nhanh chóng và đáng kể hơn so với dự báo trước đó. Nhờ cam kết dài hạn của các ngân hàng trung ương nhằm giữ lãi suất chính sách ở mức thấp, thị trường chứng khoán đã cho thấy khả năng phục hồi, dù chỉ tăng ở một số ngành, lĩnh vực. Tuy đã có chuyển biến tích cực, song thiệt hại kinh tế được thể hiện rõ ràng nhất ở thị trường lao động, với tỷ lệ thất nghiệp tiếp tục ghi nhận mức cao hơn nhiều so với trước đại dịch COVID-19.
Tổ chức Oxford Economics nhận định phục hồi kinh tế sau đợt phong tỏa đầu tiên đã diễn ra tương đối mạnh mẽ, thể hiện mức tăng GDP cao trong quý III. Mặc dù vậy, mức tăng GDP trong quý này vẫn sẽ thấp hơn 4% so với quý IV/2019. Tuy nhiên, đã có những dấu hiệu cho thấy một số ngành đang bắt đầu mất đà tăng trưởng. Sau khi tăng mạnh ban đầu, tăng trưởng doanh số bán lẻ đã giảm bớt, thậm chí bắt đầu thu hẹp. Điều này phản ánh phần nào sự thay đổi trong cơ cấu chi tiêu của hộ khi một số dịch vụ mở cửa trở lại. Với việc các ngân hàng thắt chặt các tiêu chuẩn tín dụng và một số công ty bắt đầu hoàn trả các khoản vay trong thời gian phong tỏa dẫn đến phục hồi nhẹ trong đầu tư, Oxford Economics dự báo tăng trưởng GDP toàn cầu năm 2020 đạt -4,4% trước khi tăng lên mức 5,4% trong năm 2021.
I. XU HƯỚNG KINH TẾ VĨ MÔ TOÀN CẦU
1. Triển vọng kinh tế thế giới
Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) , triển vọng kinh tế của một số nền kinh tế phát triển không quá tệ như dự báo trước đây. Nền kinh tế Trung Quốc đã chuyển hướng tích cực và phục hồi nhanh hơn so với dự đoán. Tuy nhiên, không phải tất cả các quốc gia trên thế giới đều đón nhận tin tức tích cực. Phần lớn các thị trường mới nổi và các nước đang phát triển - trừ Trung Quốc - vẫn chưa cho thấy triển vọng tích cực. Ngoài ra, các quốc gia nhỏ với nền kinh tế phụ thuộc vào du lịch, các quốc gia có mức nợ cao hiện phải đối mặt với rất nhiều thách thức trong phục hồi kinh tế, đặc biệt khi dịch COVID-19 gia tăng lây nhiễm đến những quốc gia có hệ thống y tế yếu kém.
Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) nhận định triển vọng kinh tế thế giới vẫn khó lường khi dịch COVID-19 tiếp tục gây ra thiệt hại đáng kể cho các nền kinh tế. Mức độ và thời gian tác động khác nhau ở các quốc gia căn cứ vào hiệu quả các biện pháp ngăn chặn lây lan dịch bệnh từng nước áp dụng. Giá trị sản xuất sụt giảm trên 20% ở một số nền kinh tế châu Âu và Ấn Độ. Các nền kinh tế phụ thuộc vào du lịch và các hoạt động đòi hỏi tương tác xã hội, cũng bị ảnh hưởng mạnh mẽ. Ngược lại, Trung Quốc đã phục hồi mạnh hơn dự kiến, các hoạt động kinh tế nhanh chóng trở lại mức trước đại dịch vào cuối quý II nhờ đầu tư cơ sở hạ tầng mạnh mẽ. Trên toàn cầu, kinh tế có xu hướng phục hồi sau khi nới lỏng các biện pháp hạn chế nghiêm ngặt và các doanh nghiệp mở cửa trở lại, nhưng sự không chắc chắn vẫn cao và niềm tin vẫn còn yếu. Nhu cầu tăng lên, đặc biệt là ở Trung Quốc, đã giúp giá hàng hóa tăng và cải thiện mức độ rủi ro trên thị trường tài chính. Một số danh mục chi tiêu cho thấy dấu hiệu tăng trở lại, đặc biệt là chi tiêu hộ gia đình cho đồ dùng lâu bền. Các biện pháp khuyến khích tài khóa tạm thời cũng thúc đẩy nhu cầu ở một số quốc gia. Theo đó, OECD dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu giảm 4,5%, tăng 1,5 điểm phần trăm so với dự báo tháng 6 năm 2020 và đạt 5,0% trong năm 2021.
Tổ chức xếp hạng tín dụng quốc tế Fitch Ratings cho rằng phục hồi kinh tế sau phong tỏa do COVID-19 diễn ra nhanh hơn dự kiến. Do đó, tổ chức này đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng GDP thế giới năm 2020 ở mức -4,4%, tăng 0,2 điểm phần trăm so với dự báo đưa ra hồi tháng 6. Tăng trưởng của Hoa Kỳ và Trung Quốc năm 2020 bù đắp cho suy giảm sâu hơn dự kiến ở Khu vực đồng Euro, Anh Quốc và Ấn Độ. Với giả định rằng các nền kinh tế phát triển sẽ không phải áp dụng thêm các biện pháp phong tỏa cấp quốc gia, Fitch Ratings cho rằng phải đến quý IV năm 2021, Hoa Kỳ mới đạt được mức tăng trưởng như trước khi xảy ra đại dịch COVID-19, còn Khu vực đồng Euro sẽ mất thời gian lâu hơn, đến quý IV năm 2022. Trong một kịch bản bất lợi hơn với giả định sẽ áp dụng những đợt phong tỏa mới trong mùa đông năm nay, GDP toàn cầu sẽ tiếp tục giảm sâu trở lại mặc dù cú sốc có thể sẽ ít nghiêm trọng như trong quý II năm 2020.
Theo Ngân hàng Scotiabank , so với dự báo tại thời điểm đầu năm nay, lúc dịch COVID-19 đang ở cao điểm, triển vọng kinh tế toàn cầu năm 2020 đã tươi sáng hơn. Tăng trưởng GDP của thế giới năm 2020 được dự báo ở mức -3,9%. Các chỉ tiêu như chi tiêu hộ gia đình và hoạt động kinh doanh tiếp tục cho thấy sự phục hồi nhanh chóng và đáng kể hơn so với dự báo trước đó. Nhờ cam kết dài hạn của các ngân hàng trung ương nhằm giữ lãi suất chính sách ở mức thấp, thị trường chứng khoán đã cho thấy khả năng phục hồi, dù chỉ tăng ở một số ngành, lĩnh vực. Tuy đã có chuyển biến tích cực, song thiệt hại kinh tế được thể hiện rõ ràng nhất ở thị trường lao động, với tỷ lệ thất nghiệp tiếp tục ghi nhận mức cao hơn nhiều so với trước đại dịch COVID-19.
Tổ chức Oxford Economics nhận định phục hồi kinh tế sau đợt phong tỏa đầu tiên đã diễn ra tương đối mạnh mẽ, thể hiện mức tăng GDP cao trong quý III. Mặc dù vậy, mức tăng GDP trong quý này vẫn sẽ thấp hơn 4% so với quý IV/2019. Tuy nhiên, đã có những dấu hiệu cho thấy một số ngành đang bắt đầu mất đà tăng trưởng. Sau khi tăng mạnh ban đầu, tăng trưởng doanh số bán lẻ đã giảm bớt, thậm chí bắt đầu thu hẹp. Điều này phản ánh phần nào sự thay đổi trong cơ cấu chi tiêu của hộ khi một số dịch vụ mở cửa trở lại. Với việc các ngân hàng thắt chặt các tiêu chuẩn tín dụng và một số công ty bắt đầu hoàn trả các khoản vay trong thời gian phong tỏa dẫn đến phục hồi nhẹ trong đầu tư, Oxford Economics dự báo tăng trưởng GDP toàn cầu năm 2020 đạt -4,4% trước khi tăng lên mức 5,4% trong năm 2021.
Biểu 1. Dự báo tăng trưởng toàn cầu của các tổ chức quốc tế
Đơn vị tính: %
| STT | Tổ chức |
2019 | 2020 | 2021 |
| 1 | Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế | 2,6 | -4,5 | 5,0 |
| 2 | Fitch Ratings | 2,6 | -4,4 | 5,2 |
| 3 | Scotiabank[1] | 3,0 | -3,9 | 5,6 |
| 4 | Oxford Economics | -4,4 | 5,4 |
Nguồn: OECD, Fitch Ratings, Scotiabank, Oxford Economics
2. Tổng quan biến động thị trường thế giới
Thương mại toàn cầu mặc dù yếu nhưng đang cải thiện
Ngân hàng Thế giới (WB) cho rằng đáy của tăng trưởng thương mại toàn cầu rơi vào tháng 4 năm 2020 khi giảm 16,2% so với cùng kỳ năm trước. Điểm số đơn hàng xuất khẩu mới trong Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) cũng ở mức thấp nhất, chỉ đạt 25,8 trong tháng 4 trước khi tăng lên 43,7 trong tháng 6. Số chuyến bay thương mại toàn cầu đã tăng gấp đôi kể từ tháng 4, nhưng vẫn chỉ bằng một nửa so với mức trước khủng hoảng. Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) ước tính trong quý II thương mại hàng hóa toàn cầu giảm 18,5% so với cùng kỳ năm trước khi nhiều chính phủ áp dụng hạn chế thương mại để đối phó với sự bùng phát ban đầu của dịch COVID-19. Tuy nhiên, hiện tại nhiều quốc gia đang đưa ra những chính sách tạo thuận lợi cho thương mại, với việc bãi bỏ nhiều hạn chế đã từng áp dụng trước đây. Đặc biệt, chỉ số Thước đo thương mại dịch vụ cho thấy trong bối cảnh suy giảm chung, đã có những dấu hiệu phục hồi trong các ngành dịch vụ chính. Mặc dù chỉ số Thước đo thương mại dịch vụ công bố ngày 17/9/2020 chỉ ở mức 95,6 (vẫn thấp hơn so với giá trị cơ sở 100), các chỉ số thành phần cho thấy đà phục hồi dần của thương mại dịch vụ. Vận tải hàng không chở khách (49,2) bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi đại dịch, phản ánh sự sụt giảm đáng kể của ngành du lịch liên quan đến COVID-19. Các chỉ số đại diện cho vận chuyển container (92,4), xây dựng (97,3) và Chỉ số nhà quản trị mua hàng dịch vụ toàn cầu (97,0) cũng có dấu hiệu phục hồi. PMI tăng là tín hiệu đáng mừng vì chỉ số này là thành phần phản ánh xu hướng tương lai mạnh nhất trong thước đo thương mại. Mặc dù chỉ số dịch vụ công nghệ thông tin truyền thông giảm xuống còn 94,6, chỉ số dịch vụ tài chính (100,3) đã cho thấy xu hướng tăng trưởng kể từ tháng 9/2020.
Giá cả trên thị trường hàng hóa có xu hướng phục hồi
Theo WB, hầu hết giá các hàng hóa tiếp tục phục hồi trong tháng 6, dẫn đầu là dầu thô. Giá dầu thô tăng khoảng 30% từ tháng 4 đến tháng 6. Giá dầu đã tăng lên bởi kỳ vọng tác động của dịch COVID-19 đối với nhu cầu dầu sẽ ít nghiêm trọng hơn so với dự báo trước đây. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) đã điều chỉnh tăng kỳ vọng nhu cầu dầu năm 2020 thêm 0,5 triệu thùng/ngày, khiến cho dự kiến nhu cầu dầu năm 2020 chỉ giảm 8 triệu thùng/ngày. Tổ chức các nước xuất khẩu dầu lửa (OPEC) và các đối tác cũng đồng ý kéo dài thời gian cắt giảm sản lượng được ấn định sẽ hết hạn vào tháng 6 cho đến cuối tháng 7 và tăng cường tuân thủ các mức cắt giảm. Tại Hoa Kỳ, số lượng giàn khoan đã giảm xuống mức thấp kỷ lục, còn 181 giàn trong đầu tháng 7, thấp hơn 70% so với mức tháng 3. Giá kim loại cơ bản tăng 8% trong tháng 6 và tiếp tục tăng trong tháng 7, nhờ lạc quan về tốc độ phục hồi ở Trung Quốc. Tuy nhiên, giá kim loại vẫn thấp hơn mức trung bình của tháng 1, ngoại trừ giá đồng tăng do gián đoạn nguồn cung liên quan đến dịch COVID-19 ở Chile, quốc gia sản xuất đồng lớn nhất thế giới. Giá nông sản tăng 2% trong tháng 6, dẫn đầu là dầu cọ và dầu đậu nành do lạc quan về sự phục hồi của Trung Quốc, nhưng vẫn thấp hơn 5% so với mức trung bình của tháng 1.
Điều kiện tài chính toàn cầu đang dần được cải thiện
Sau những khoản lỗ lớn trong quý I, thị trường chứng khoán toàn cầu đã cho thấy mức tăng cao kỷ lục trong quý II nhờ sự nới lỏng của ngân hàng trung ương và dần mở cửa trở lại của một số nền kinh tế. Tuy nhiên, dịch bệnh vẫn bùng phát ở nhiều quốc gia đã dẫn tới định giá giảm đối các lĩnh vực liên quan đến du lịch và năng lượng. Thâm hụt tài khóa ở một số nền kinh tế lớn tăng cao do áp dụng các chính sách hỗ trợ tài khóa lớn chưa từng có trong khi nguồn thu giảm. Tại Hoa Kỳ, thâm hụt ngân sách liên bang lũy kế đã vượt quá 10% GDP tính từ đầu năm đến tháng 6. Mặc dù vậy, chi phí đi vay của nhiều quốc gia vẫn ở mức thấp kỷ lục, với lợi suất trái phiếu 10 năm ở mức dưới 0,7% tại Hoa Kỳ và dưới 0% tại Nhật Bản và nhiều nước Khu vực đồng Euro.
Dòng vốn vào các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển tiếp tục nới lỏng
Tâm lý nhà đầu tư được cải thiện và hỗ trợ của ngân hàng trung ương đã góp phần nới lỏng các điều kiện tài trợ và dòng vốn vào các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển. Nguồn vốn đầu tư gián tiếp vào các quốc gia này tăng lên khoảng 0,1% GDP trong tháng 6, đánh dấu nguồn vốn tiếp tục chảy vào tháng thứ 3 liên tiếp sau khi dòng vốn chảy ra rất lớn trong tháng 3 (-0,3% GDP). Tương ứng, chi phí đi vay tại các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển có xu hướng giảm sau khi đạt mức cao nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu trong tháng 3.
Lạm phát duy trì ở mức thấp
Theo OECD, Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (FED) đã áp dụng một khung mục tiêu lạm phát trung bình linh hoạt mới và nhấn mạnh có thể duy trì thị trường việc làm mạnh mẽ mà không gây bùng phát lạm phát. Thông báo này cho thấy FED sẽ giữ lạm phát ở mức vừa phải trên 2% trong một thời gian sau những giai đoạn lạm phát thấp liên tục. Trong bối cảnh lạm phát đã giảm kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, điều này củng cố kỳ vọng rằng chính sách tiền tệ phù hợp sẽ được duy trì trong một thời gian dài. Đồng đô la Mỹ cũng đã giảm khoảng 7% kể từ tháng 5, tạo động lực cho nền kinh tế Hoa Kỳ và giảm áp lực cho nhiều nền kinh tế thị trường mới nổi.
II. TĂNG TRƯỞNG CỦA MỘT SỐ NỀN KINH TẾ
1. Hoa Kỳ
Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) nhận định kinh tế Hoa Kỳ rơi vào suy thoái trong nửa đầu năm 2020 do đại dịch tiếp tục đè nặng lên các hoạt động kinh tế. Một số chỉ tiêu chính cho thấy dấu hiệu phục hồi sau khi các biện pháp kiềm chế dịch bệnh được nới lỏng từ giữa tháng 5/2020. Chỉ số niềm tin người tiêu dùng bắt đầu phục hồi trong tháng 6 nhưng vẫn ở mức thấp so với trước dịch COVID-19. Chỉ số bán lẻ trong tháng 7 tăng 17,3% so với tháng trước, đạt mức cao nhất kể từ khủng hoảng tài chính toàn cầu. Thị trường lao động cải thiện sau khi thất nghiệp tăng hơn 10 điểm phần trăm, lên 14,7% trong tháng 4. FED tiếp tục duy trì các chính sách hỗ trợ kinh tế, cam kết giữ lãi suất gần bằng 0 lâu nhất có thể, đồng thời tăng nắm giữ trái phiếu và chứng khoán nhằm duy trì chức năng thị trường thông suốt và đẩy mạnh sự lan tỏa hiệu quả của chính sách tiền tệ. Kinh tế Hoa Kỳ dự kiến sẽ phục hồi trong 6 tháng cuối năm 2020 với tốc độ tăng trưởng vững vào quý III và tăng nhanh vào quý IV/2020. Theo đó, ADB dự báo tăng trưởng GDP của Hoa Kỳ đạt -5,3% năm 2020 và tăng 4% năm 2021. Lạm phát tiếp tục ở mức 0,9% năm 2020 trước khi tăng lên gấp đôi (1,8%) vào năm 2021. Bên cạnh đó, OECD, Fitch Ratings và FocusEconomics cũng dự báo tăng trưởng kinh tế của Hoa Kỳ theo biểu sau:
Biểu 2. Dự báo tăng trưởng của Hoa Kỳ
Đơn vị tính: %
| STT | Tổ chức |
2019 | 2020 | 2021 |
| 1 | Ngân hàng Phát triển châu Á | 2,2 | -5,3 | 4,0 |
| 2 | Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế | 2,2 | -3,8 | 4,0 |
| 3 | Fitch Ratings | 2,2 | -4,6 | 4,0 |
| 4 | FocusEconomics | 2,3 | -5,2 | 4,0 |
Nguồn: OECD, ADB, Fitch Ratings và FocusEconomics
2. Khu vực đồng Euro
Nền kinh tế Khu vực đồng Euro dự báo sẽ phục hồi mạnh trong quý III năm nay sau khi nới lỏng phong tỏa từ tháng 4 và tháng 5. Sự phục hồi này diễn ra sau khi hoạt động kinh tế sụt giảm kỷ lục (-12,1%) trong quý II. Phần lớn các quốc gia trong khu vực đã áp dụng các chương trình trợ cấp việc làm, nhờ đó hỗ trợ mạnh mẽ cho các hộ gia đình, hạn chế gia tăng tỷ lệ thất nghiệp và duy trì mức thu nhập. Ngoài việc chính phủ các quốc gia áp dụng các biện pháp kích thích tài khóa, việc thực hiện quỹ phục hồi trị giá 750 tỷ Euro (tương đương 860 tỷ USD và bằng 6,4% GDP của Khu vực đồng Euro) được kỳ vọng sẽ giúp phục hồi kinh tế các quốc gia trong khu vực. Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cũng đã hỗ trợ đáng kể cho nền kinh tế khu vực thông qua Chương trình thu mua khẩn cấp đại dịch (PEPP) cũng như các hoạt động tái cấp vốn dài hạn. Cùng với sự bảo đảm của nhà nước, những động thái chính sách này đã đảm bảo tín dụng tiếp tục chảy vào khu vực tư nhân với các điều kiện thuận lợi.
Fitch Ratings nhận định tăng trưởng GDP của Khu vực đồng Euro trong năm 2020 giảm 9,0%. Mặc dù nền kinh tế các quốc gia thành viên tăng trong tháng 7 và 8, nhưng niềm tin người tiêu dùng vẫn thấp do lo ngại bùng phát dịch Covid-19 lần thứ 2 và thắt chặt giới hạn ở một số quốc gia. Bên cạnh đó, sau khi tăng ở mức cao hơn 2 năm trong tháng 7, chỉ số PMI chung đã giảm đáng kể trong tháng 8 do hoạt động dịch vụ hầu như ngừng hẳn. Đáng lo ngại là việc làm trong các ngành công nghiệp chế biến chế tạo và dịch vụ giảm liên tục trong 6 tháng khi nhu cầu vẫn rất ảm đạm. Đại dịch COVID-19 đã khiến cho nền kinh tế Khu vực đồng Euro giảm ở mức trầm trọng nhất. Thất nghiệp tăng và mất thu nhập sẽ tác động lên chi tiêu dùng, đầu tư sẽ bị ảnh hưởng trong bối cảnh bất ổn ngày càng tăng và đứt gãy nhu cầu nước ngoài sẽ gây bất lợi cho xuất khẩu. FocusEconomics dự báo GDP của khu vực này giảm 8,2% năm 2020 và tăng 5,6% năm 2021.
Theo ADB, triển vọng kinh tế của Khu vực đồng Euro vẫn rất bất ổn với nhiều nguy cơ tiêu cực. Nếu các biện pháp phong tỏa được nới lỏng, kèm theo các chính sách hỗ trợ kinh tế và giảm thiểu bất ổn cho khu vực này được thực hiện hiệu quả, ADB dự báo tăng trưởng GDP của Khu vực đồng Euro giảm 8,0% năm 2020 sau đó tăng 6,0% vào năm 2021. Dự báo tăng trưởng của Khu vực đồng Euro của ADB và một số tổ chức quốc tế được trình bày ở biểu 3 dưới đây.
Biểu 3. Dự báo tăng trưởng của Khu vực đồng Euro
3. Nhật Bản
Mặc dù Nhật Bản đã gỡ bỏ tình trạng khẩn cấp từ cuối tháng 5 để phục hồi kinh tế nhưng số liệu cho thấy hồi phục kinh tế vẫn còn tương đối yếu. Chỉ số PMI của ngành công nghiệp chế biến chế tạo và dịch vụ vẫn ảm đạm đến hết tháng 8. GDP năm 2020 dự báo giảm mạnh do nhu cầu trong nước, tiêu dùng và đầu tư giảm mạnh. Bên cạnh đó, hoãn tổ chức Thế vận hội Olympic Tokyo do đại dịch COVID-19 gây ảnh hưởng nặng nề cho ngành du lịch. FocusEconomics dự báo nền kinh tế nước này giảm 5,1% năm 2020 trước khi tăng lên 2,7% năm 2021.
Theo đánh giá của Fitch Ratings, GDP Nhật Bản giảm mạnh trong quý II năm 2020, giảm 7,8% so với quý trước. Tất cả các thành tố trong thước đo nhu cầu đều giảm, trong đó mức giảm lớn nhất là khối lượng xuất khẩu (-18,5%) và tiêu dùng tư nhân (-8,2%). GDP sụt giảm một phần do áp dụng tình trạng khẩn cấp toàn quốc trong tháng 4 và tháng 5, cũng như sụt giảm nhu cầu bên ngoài từ các đối tác thương mại. Tuy nhiên, tăng trưởng GDP của Nhật Bản được dự báo sẽ phục hồi ngoạn mục trong quý III, tăng 4,5% so với quý trước. Sản xuất công nghiệp và sản lượng xuất khẩu phục hồi tốt trong tháng 7, nhưng tốc độ bình thường hóa sẽ chậm lại, trong bối cảnh niềm tin kinh doanh chưa thực sự mạnh mẽ. Chỉ số PMI tổng hợp tháng 8 giữ ổn định, ở mức 45,2. Tỷ lệ thất nghiệp tăng từ mức 2,4% trong tháng 1 lên 2,9% trong tháng 7, chủ yếu do suy giảm tỷ lệ tham gia lao động (những người không tham gia lực lượng lao động trong thời gian đại dịch). Dự báo tỷ lệ thất nghiệp tại Nhật Bản đạt mức cao nhất là 3,7% trong quý IV năm 2020. Trong bối cảnh trên, Fitch Ratings dự báo GDP của Nhật Bản trong năm 2020 giảm 5,3%.
ADB nhận định kinh tế Nhật Bản đã rơi vào suy thoái do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 từ đầu năm 2020, kết hợp với sụt giảm kinh tế bắt đầu từ năm 2019 do hậu quả của thiên tai, tăng thuế tiêu dùng vào tháng 10/2019 và mâu thuẫn thương mại kéo dài giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Nền kinh tế đã có những dấu hiệu phục hồi vào cuối năm 2019 nhưng lại giảm mạnh vào tháng 3/2020 do bùng phát đại dịch. Những biện pháp ngăn chặn dịch bệnh từ đầu tháng 4 đến hết 25/5 đã kiềm chế các hoạt động kinh tế trong giai đoạn này. Giảm nhu cầu toàn cầu đã ảnh hưởng lớn đến một số ngành xuất khẩu chính của Nhật Bản như ô tô, máy móc và đồ dùng lâu bền khác. Triển vọng tăng trưởng Nhật Bản bị đình trệ với nhiều nguy cơ. Trước tình hình đó, Chính phủ đã công bố một gói kích cầu chính sách tài khóa lớn, ước tính khoảng 40% GDP nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và việc làm. Động thái này bổ sung thêm cho các chính sách hỗ trợ tiền tệ để giảm nhẹ suy giảm kinh tế. ADB dự báo tăng trưởng kinh tế Nhật Bản giảm 5,4% năm 2020. Nếu dịch bệnh được kiểm soát, năm 2021 sẽ phục hồi ở mức 2,0%.
Trong báo cáo đánh giá kinh tế sơ bộ, OECD dự báo tăng trưởng GDP của Nhật Bản ở giảm 5,8% năm 2020 và tăng 1,5% năm 2021.
Dưới đây là biểu tổng hợp dự báo của các tổ chức quốc tế về tăng trưởng của Nhật Bản.
Biểu 4. Dự báo tăng trưởng của Nhật Bản
4. Trung Quốc
Nhờ sự hỗ trợ mạnh mẽ của chính sách tài khóa và tiền tệ, nền kinh tế Trung Quốc đã phục hồi ngoạn mục từ mức tăng trưởng âm trong quý I lên mức tăng trưởng dương trong quý II và quý III năm 2020. ADB giữ nguyên mức dự báo tăng trưởng 1,8% cho năm 2020 và điều chỉnh tăng 0,3 điểm phần trăm cho dự báo tăng trưởng năm 2021 lên 7,7%.
Mặc dù năm 2020 là năm Trung Quốc đạt mức tăng trưởng thấp nhất trong nhiều thập kỷ nhưng tốc độ tăng trưởng không xấu như dự kiến trước đó nhờ phục hồi kinh tế tương đối nhanh sau đại dịch. Những nguy cơ chính dẫn đến sụt giảm kinh tế là do căng thẳng thương mại leo thang trở lại giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ, suy giảm kinh tế toàn cầu kéo dài và làn sóng COVID-19 lần thứ 2. FocusEconomics dự báo tăng trưởng GDP của Trung Quốc đạt 1,9% năm 2020, tăng 0,4 điểm phần trăm so với dự báo trước đó và tăng 7,7% trong năm 2021.
Theo Fitch Ratings, GDP quý II tăng 12,4% so với quý trước và 3,2% so với cùng kỳ năm ngoái tốt hơn nhiều so với dự báo trước đây . Nhu cầu nội địa phục hồi trong quý II năm 2020 do tăng đầu tư tài sản cố định. Hỗ trợ chính sách đóng vai trò quan trọng, trong đó phát hành trái phiếu đặc biệt của chính quyền địa phương đã giúp đầu tư cơ sở hạ tầng phục hồi mạnh mẽ. Đầu tư bất động sản cũng đã phục hồi, được thúc đẩy bởi tốc độ tăng trưởng tín dụng từ dưới 11% vào cuối năm 2019 lên 12,7% trong tháng 7 năm 2020 (so với cùng kỳ năm trước). Chính sách tài khóa tiếp tục được nới lỏng. Nhu cầu xuất khẩu tăng mạnh trong những tháng gần đây, đặt biệt tăng 9,5% trong tháng 8. Điều này một phần là nhờ xuất khẩu vật tư y tế phục vụ chống dịch COVID-19 tăng vọt, đồng thời xuất khẩu hàng điện tử tiêu dùng cũng tăng trở lại, phản ánh khả năng phục hồi cao hơn của nhu cầu tiêu dùng toàn cầu do đại dịch. GDP Trung Quốc năm 2020 được dự báo tăng 2,7% (điều chỉnh tăng so với mức 1,2% trong báo cáo trước đây) và đạt 7,7% trong năm 2021.
Biểu dưới đây trình bày dự báo của OECD và các tổ chức khác về tăng trưởng của Trung Quốc.
Biểu 5. Dự báo tăng trưởng của Trung Quốc
5. Đông Nam Á
Khu vực Đông Nam Á bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19. Dự báo tổng GDP khu vực năm 2020 sẽ giảm lần đầu tiên kể từ cuộc khủng hoảng tài chính châu Á 1997–1998. Lạm phát giảm khi các nền kinh tế tăng trưởng kém và giá dầu toàn cầu giảm. Tuy nhiên, tăng trưởng của khu vực dự báo tăng trở lại trong năm 2021.
Theo ADB, tăng trưởng các nền kinh tế lớn trong khu vực giảm mạnh khi phải đối mặt với các hạn chế du lịch và kiểm dịch nghiêm ngặt bắt đầu từ tháng 3. Việc đóng cửa biên giới đã làm gián đoạn hoạt động du lịch, vận chuyển và thương mại. Khi hầu hết các chính phủ trong khu vực nới lỏng những hạn chế này, một số nền kinh tế bắt đầu có dấu hiệu phục hồi. Tuy nhiên, sự gia tăng các ca nhiễm mới ở In-đô-nê-xi-a và Phi-li-pin và các đợt bùng phát gần đây ở Mi-an-na và Việt Nam cho thấy phục hồi kinh tế sẽ chậm lại.
ADB hạ dự báo tất cả các nền kinh tế trong khu vực, nhưng cho biết 3 quốc gia có triển vọng xuất khẩu tương đối khả quan gồm Bru-nây (hóa dầu), Mi-an-na (xuất khẩu nông sản) và Việt Nam (xuất khẩu điện thoại và sản phẩm điện tử). Tất cả các nền kinh tế Đông Nam Á dự kiến sẽ tăng trưởng mạnh mẽ hơn vào năm 2021 nhờ các biện pháp kích thích trong nước và sự phục hồi của kinh tế toàn cầu.
In-đô-nê-xi-a: Dự báo tăng trưởng năm 2020 cho In-đô-nê-xi-a được điều chỉnh giảm sau khi dịch COVID-19 trở nên tồi tệ hơn ở quốc gia này. Đại dịch đã kìm hãm hoạt động trong nước và nhu cầu bên ngoài, khiến tiêu dùng, đầu tư và thương mại giảm trên diện rộng. Tăng trưởng được dự báo sẽ phục hồi vào năm 2021 khi nền kinh tế toàn cầu phục hồi và khi cải cách trong nước thúc đẩy phục hồi đầu tư. Nhu cầu trong nước thấp hơn sẽ khiến lạm phát và thâm hụt tài khoản vãng lai ở mức vừa phải trong năm nay trước khi tăng nhẹ vào năm sau.
Ma-lai-xi-a: Dịch COVID-19 lan rộng trên toàn thế giới và các hạn chế đi lại trong nửa đầu năm 2020 khiến GDP cả năm của quốc gia này giảm. Giá dầu giảm và tăng trưởng giảm gây ra giảm phát trong năm nay. Các tài khoản vãng lai sẽ vẫn thặng dư nhưng bị thu hẹp so với dự báo trước đây. Tăng trưởng dự kiến sẽ phục hồi vào năm 2021 khi hoạt động dần trở lại bình thường.
Phi-li-pin: Dự báo tăng trưởng cho năm 2020 bị hạ thấp sau khi tiêu dùng tư nhân và đầu tư giảm mạnh trong nửa đầu năm 2020. Phong tỏa trên diện rộng để ngăn chặn sự lây lan của dịch COVID-19 trong cộng đồng đã cản trở hoạt động kinh tế. Tuy nhiên, sau khi chính phủ nới lỏng các biện pháp kiểm dịch cộng đồng trên toàn quốc, 7,5 triệu việc làm đã được khôi phục trong tháng 7. Lạm phát và thâm hụt tài khoản vãng lai ở mức thấp. Khi các biện pháp tài khóa hỗ trợ tăng trưởng của chính phủ phát huy tác dụng và vi rút được kiềm chế, nền kinh tế sẽ phục hồi chậm trong nửa cuối năm 2020 và dự báo tăng trưởng khá trong năm 2021.
Thái Lan: Triển vọng kinh tế trong ngắn hạn không mấy khả quan. Kết quả trong nửa đầu năm cho thấy nền kinh tế suy giảm nhiều hơn dự đoán, dù đạt được một số kết quả tích cực từ chính sách tài khóa và tiền tệ mở rộng. Dự báo nền kinh tế sẽ giảm phát trong cả năm nay trước khi kết thúc vào năm 2021. Thặng dư tài khoản vãng lai có thể sẽ giảm mạnh trong năm nay nhưng sẽ phục hồi phần nào trong năm 2021.
Xin-ga-po: Tăng trưởng kinh tế trong nửa đầu năm 2020 giảm 6,7% so với cùng kỳ năm ngoái, mặc dù chính phủ đã đưa ra bốn gói kích thích tài khóa lên tới 92,9 tỷ đô la Singapore (chiếm 19,2% GDP). Tuy nhiên, cuộc chiến ngăn chặn COVID-19 với các hạn chế di chuyển cá nhân, cũng như chậm trễ trong việc thực hiện các dự án đầu tư công và tư nhân khiến tiêu dùng và đầu tư giảm.
Ngoài ra, gián đoạn chuỗi cung ứng và giảm nhu cầu ngoài nước khiến triển vọng tăng trưởng của quốc gia này giảm mạnh trong năm 2020. Tuy nhiên, dự báo tăng trưởng GDP cho năm 2021 được điều chỉnh tăng vì hầu hết các lĩnh vực đang hồi phục dần.
Biểu 6. Tăng trưởng GDP của một số quốc gia Đông Nam Á
Ngân hàng Phát triển châu Á
ADB nhận định tiêu dùng nội địa giảm sút và nhu cầu toàn cầu suy yếu do dịch COVID-19 đã ảnh hưởng tới nền kinh tế Việt Nam nhiều hơn dự kiến. Tăng trưởng GDP năm 2020 của Việt Nam đạt 1,8%, điều chỉnh giảm so với các dự báo trước đây. Tăng trưởng dự kiến sẽ phục hồi vào năm 2021 nhờ tăng tốc đầu tư công, tăng cường thương mại với Liên minh châu Âu, Trung Quốc và phân bổ lại chuỗi giá trị toàn cầu cho Việt Nam. Mặc dù triển vọng kinh tế ngắn hạn tương đối khó khăn do suy thoái kinh tế toàn cầu và nhu cầu trong nước vẫn còn yếu nhưng Việt Nam đang cho thấy khả năng phục hồi mạnh mẽ hơn hầu hết các nền kinh tế tương đương. Triển vọng của nền kinh tế Việt Nam trong trung và dài hạn vẫn tích cực.
FocusEconomics
Sau khi đi ngang trong quý II, nền kinh tế Việt Nam lấy lại động lực trong đầu quý III khi gần như dỡ bỏ các hạn chế đối với các hoạt động kinh tế với nước ngoài. Trong tháng 7, xuất khẩu ổn định trở lại sau khi sụt giảm trong quý II, trong khi doanh số bán lẻ và sản xuất công nghiệp tăng vững chắc. Tuy nhiên, ngành du lịch chịu ảnh hưởng nặng do ảnh hưởng của các biện pháp phòng ngừa dịch COVID-19 khi cả nước đã chứng kiến một làn sóng nhiễm vi-rút corona thứ hai tập trung tại Đà Nẵng trong những tuần đầu tháng 8. Việc áp dụng một số hạn chế đi lại cục bộ tại các địa phương có ca nhiễm COVID-19 phần nào ảnh hưởng tới niềm tin người tiêu dùng và làm giảm nhu cầu trong nước trong những tháng còn lại của quý III. Tuy nhiên, đến nay Việt Nam được xem là có triển vọng kinh tế sáng sủa nhất trong khu vực ASEAN. FocusEconomics dự báo kinh tế Việt Nam sẽ tăng trưởng 2,7% vào năm 2020 (không thay đổi so với dự báo trước đây) và 7,5% vào năm 2021.
Biểu 7. Dự báo của các tổ chức quốc tế về tăng trưởng của Việt Nam
Fitch Ratings nhận định tăng trưởng GDP của Khu vực đồng Euro trong năm 2020 giảm 9,0%. Mặc dù nền kinh tế các quốc gia thành viên tăng trong tháng 7 và 8, nhưng niềm tin người tiêu dùng vẫn thấp do lo ngại bùng phát dịch Covid-19 lần thứ 2 và thắt chặt giới hạn ở một số quốc gia. Bên cạnh đó, sau khi tăng ở mức cao hơn 2 năm trong tháng 7, chỉ số PMI chung đã giảm đáng kể trong tháng 8 do hoạt động dịch vụ hầu như ngừng hẳn. Đáng lo ngại là việc làm trong các ngành công nghiệp chế biến chế tạo và dịch vụ giảm liên tục trong 6 tháng khi nhu cầu vẫn rất ảm đạm. Đại dịch COVID-19 đã khiến cho nền kinh tế Khu vực đồng Euro giảm ở mức trầm trọng nhất. Thất nghiệp tăng và mất thu nhập sẽ tác động lên chi tiêu dùng, đầu tư sẽ bị ảnh hưởng trong bối cảnh bất ổn ngày càng tăng và đứt gãy nhu cầu nước ngoài sẽ gây bất lợi cho xuất khẩu. FocusEconomics dự báo GDP của khu vực này giảm 8,2% năm 2020 và tăng 5,6% năm 2021.
Theo ADB, triển vọng kinh tế của Khu vực đồng Euro vẫn rất bất ổn với nhiều nguy cơ tiêu cực. Nếu các biện pháp phong tỏa được nới lỏng, kèm theo các chính sách hỗ trợ kinh tế và giảm thiểu bất ổn cho khu vực này được thực hiện hiệu quả, ADB dự báo tăng trưởng GDP của Khu vực đồng Euro giảm 8,0% năm 2020 sau đó tăng 6,0% vào năm 2021. Dự báo tăng trưởng của Khu vực đồng Euro của ADB và một số tổ chức quốc tế được trình bày ở biểu 3 dưới đây.
Biểu 3. Dự báo tăng trưởng của Khu vực đồng Euro
Đơn vị tính: %
| STT | Tổ chức |
2019 | 2020 | 2021 |
| 1 | Ngân hàng Phát triển châu Á | 1,3 | -8,0 | 6,0 |
| 2 | Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế | 1,3 | -7,9 | 5,1 |
| 3 | Fitch Ratings | 1,3 | -9,0 | 5,5 |
| 4 | FocusEconomics | 1,2 | -8,2 | 5,6 |
Nguồn: OECD, ADB, Fitch Ratings và FocusEconomics
3. Nhật Bản
Mặc dù Nhật Bản đã gỡ bỏ tình trạng khẩn cấp từ cuối tháng 5 để phục hồi kinh tế nhưng số liệu cho thấy hồi phục kinh tế vẫn còn tương đối yếu. Chỉ số PMI của ngành công nghiệp chế biến chế tạo và dịch vụ vẫn ảm đạm đến hết tháng 8. GDP năm 2020 dự báo giảm mạnh do nhu cầu trong nước, tiêu dùng và đầu tư giảm mạnh. Bên cạnh đó, hoãn tổ chức Thế vận hội Olympic Tokyo do đại dịch COVID-19 gây ảnh hưởng nặng nề cho ngành du lịch. FocusEconomics dự báo nền kinh tế nước này giảm 5,1% năm 2020 trước khi tăng lên 2,7% năm 2021.
Theo đánh giá của Fitch Ratings, GDP Nhật Bản giảm mạnh trong quý II năm 2020, giảm 7,8% so với quý trước. Tất cả các thành tố trong thước đo nhu cầu đều giảm, trong đó mức giảm lớn nhất là khối lượng xuất khẩu (-18,5%) và tiêu dùng tư nhân (-8,2%). GDP sụt giảm một phần do áp dụng tình trạng khẩn cấp toàn quốc trong tháng 4 và tháng 5, cũng như sụt giảm nhu cầu bên ngoài từ các đối tác thương mại. Tuy nhiên, tăng trưởng GDP của Nhật Bản được dự báo sẽ phục hồi ngoạn mục trong quý III, tăng 4,5% so với quý trước. Sản xuất công nghiệp và sản lượng xuất khẩu phục hồi tốt trong tháng 7, nhưng tốc độ bình thường hóa sẽ chậm lại, trong bối cảnh niềm tin kinh doanh chưa thực sự mạnh mẽ. Chỉ số PMI tổng hợp tháng 8 giữ ổn định, ở mức 45,2. Tỷ lệ thất nghiệp tăng từ mức 2,4% trong tháng 1 lên 2,9% trong tháng 7, chủ yếu do suy giảm tỷ lệ tham gia lao động (những người không tham gia lực lượng lao động trong thời gian đại dịch). Dự báo tỷ lệ thất nghiệp tại Nhật Bản đạt mức cao nhất là 3,7% trong quý IV năm 2020. Trong bối cảnh trên, Fitch Ratings dự báo GDP của Nhật Bản trong năm 2020 giảm 5,3%.
ADB nhận định kinh tế Nhật Bản đã rơi vào suy thoái do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 từ đầu năm 2020, kết hợp với sụt giảm kinh tế bắt đầu từ năm 2019 do hậu quả của thiên tai, tăng thuế tiêu dùng vào tháng 10/2019 và mâu thuẫn thương mại kéo dài giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Nền kinh tế đã có những dấu hiệu phục hồi vào cuối năm 2019 nhưng lại giảm mạnh vào tháng 3/2020 do bùng phát đại dịch. Những biện pháp ngăn chặn dịch bệnh từ đầu tháng 4 đến hết 25/5 đã kiềm chế các hoạt động kinh tế trong giai đoạn này. Giảm nhu cầu toàn cầu đã ảnh hưởng lớn đến một số ngành xuất khẩu chính của Nhật Bản như ô tô, máy móc và đồ dùng lâu bền khác. Triển vọng tăng trưởng Nhật Bản bị đình trệ với nhiều nguy cơ. Trước tình hình đó, Chính phủ đã công bố một gói kích cầu chính sách tài khóa lớn, ước tính khoảng 40% GDP nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và việc làm. Động thái này bổ sung thêm cho các chính sách hỗ trợ tiền tệ để giảm nhẹ suy giảm kinh tế. ADB dự báo tăng trưởng kinh tế Nhật Bản giảm 5,4% năm 2020. Nếu dịch bệnh được kiểm soát, năm 2021 sẽ phục hồi ở mức 2,0%.
Trong báo cáo đánh giá kinh tế sơ bộ, OECD dự báo tăng trưởng GDP của Nhật Bản ở giảm 5,8% năm 2020 và tăng 1,5% năm 2021.
Dưới đây là biểu tổng hợp dự báo của các tổ chức quốc tế về tăng trưởng của Nhật Bản.
Biểu 4. Dự báo tăng trưởng của Nhật Bản
Đơn vị tính: %
| STT | Tổ chức |
2019 | 2020 | 2021 |
| 1 | Ngân hàng Phát triển châu Á | 0,7 | -5,4 | 2,0 |
| 2 | Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế | 0,7 | -5,8 | 1,5 |
| 3 | Fitch Ratings | 0,7 | -5,3 | 3,3 |
| 4 | FocusEconomics | 0,7 | -5,1 | 2,7 |
Nguồn: OECD, ADB, Fitch Ratings và FocusEconomics
4. Trung Quốc
Nhờ sự hỗ trợ mạnh mẽ của chính sách tài khóa và tiền tệ, nền kinh tế Trung Quốc đã phục hồi ngoạn mục từ mức tăng trưởng âm trong quý I lên mức tăng trưởng dương trong quý II và quý III năm 2020. ADB giữ nguyên mức dự báo tăng trưởng 1,8% cho năm 2020 và điều chỉnh tăng 0,3 điểm phần trăm cho dự báo tăng trưởng năm 2021 lên 7,7%.
Mặc dù năm 2020 là năm Trung Quốc đạt mức tăng trưởng thấp nhất trong nhiều thập kỷ nhưng tốc độ tăng trưởng không xấu như dự kiến trước đó nhờ phục hồi kinh tế tương đối nhanh sau đại dịch. Những nguy cơ chính dẫn đến sụt giảm kinh tế là do căng thẳng thương mại leo thang trở lại giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ, suy giảm kinh tế toàn cầu kéo dài và làn sóng COVID-19 lần thứ 2. FocusEconomics dự báo tăng trưởng GDP của Trung Quốc đạt 1,9% năm 2020, tăng 0,4 điểm phần trăm so với dự báo trước đó và tăng 7,7% trong năm 2021.
Theo Fitch Ratings, GDP quý II tăng 12,4% so với quý trước và 3,2% so với cùng kỳ năm ngoái tốt hơn nhiều so với dự báo trước đây . Nhu cầu nội địa phục hồi trong quý II năm 2020 do tăng đầu tư tài sản cố định. Hỗ trợ chính sách đóng vai trò quan trọng, trong đó phát hành trái phiếu đặc biệt của chính quyền địa phương đã giúp đầu tư cơ sở hạ tầng phục hồi mạnh mẽ. Đầu tư bất động sản cũng đã phục hồi, được thúc đẩy bởi tốc độ tăng trưởng tín dụng từ dưới 11% vào cuối năm 2019 lên 12,7% trong tháng 7 năm 2020 (so với cùng kỳ năm trước). Chính sách tài khóa tiếp tục được nới lỏng. Nhu cầu xuất khẩu tăng mạnh trong những tháng gần đây, đặt biệt tăng 9,5% trong tháng 8. Điều này một phần là nhờ xuất khẩu vật tư y tế phục vụ chống dịch COVID-19 tăng vọt, đồng thời xuất khẩu hàng điện tử tiêu dùng cũng tăng trở lại, phản ánh khả năng phục hồi cao hơn của nhu cầu tiêu dùng toàn cầu do đại dịch. GDP Trung Quốc năm 2020 được dự báo tăng 2,7% (điều chỉnh tăng so với mức 1,2% trong báo cáo trước đây) và đạt 7,7% trong năm 2021.
Biểu dưới đây trình bày dự báo của OECD và các tổ chức khác về tăng trưởng của Trung Quốc.
Biểu 5. Dự báo tăng trưởng của Trung Quốc
Đơn vị tính: %
| STT | Tổ chức |
2019 | 2020 | 2021 |
| 1 | Ngân hàng Phát triển châu Á | 6,1 | 1,8 | 7,7 |
| 2 | Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế | 6,1 | 1,8 | 8,0 |
| 3 | Fitch Ratings | 6,1 | 2,7 | 7,7 |
| 4 | FocusEconomics | 6,1 | 1,9 | 7,7 |
Nguồn: OECD, ADB, Fitch Ratings và FocusEconomics
5. Đông Nam Á
Khu vực Đông Nam Á bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19. Dự báo tổng GDP khu vực năm 2020 sẽ giảm lần đầu tiên kể từ cuộc khủng hoảng tài chính châu Á 1997–1998. Lạm phát giảm khi các nền kinh tế tăng trưởng kém và giá dầu toàn cầu giảm. Tuy nhiên, tăng trưởng của khu vực dự báo tăng trở lại trong năm 2021.
Theo ADB, tăng trưởng các nền kinh tế lớn trong khu vực giảm mạnh khi phải đối mặt với các hạn chế du lịch và kiểm dịch nghiêm ngặt bắt đầu từ tháng 3. Việc đóng cửa biên giới đã làm gián đoạn hoạt động du lịch, vận chuyển và thương mại. Khi hầu hết các chính phủ trong khu vực nới lỏng những hạn chế này, một số nền kinh tế bắt đầu có dấu hiệu phục hồi. Tuy nhiên, sự gia tăng các ca nhiễm mới ở In-đô-nê-xi-a và Phi-li-pin và các đợt bùng phát gần đây ở Mi-an-na và Việt Nam cho thấy phục hồi kinh tế sẽ chậm lại.
ADB hạ dự báo tất cả các nền kinh tế trong khu vực, nhưng cho biết 3 quốc gia có triển vọng xuất khẩu tương đối khả quan gồm Bru-nây (hóa dầu), Mi-an-na (xuất khẩu nông sản) và Việt Nam (xuất khẩu điện thoại và sản phẩm điện tử). Tất cả các nền kinh tế Đông Nam Á dự kiến sẽ tăng trưởng mạnh mẽ hơn vào năm 2021 nhờ các biện pháp kích thích trong nước và sự phục hồi của kinh tế toàn cầu.
In-đô-nê-xi-a: Dự báo tăng trưởng năm 2020 cho In-đô-nê-xi-a được điều chỉnh giảm sau khi dịch COVID-19 trở nên tồi tệ hơn ở quốc gia này. Đại dịch đã kìm hãm hoạt động trong nước và nhu cầu bên ngoài, khiến tiêu dùng, đầu tư và thương mại giảm trên diện rộng. Tăng trưởng được dự báo sẽ phục hồi vào năm 2021 khi nền kinh tế toàn cầu phục hồi và khi cải cách trong nước thúc đẩy phục hồi đầu tư. Nhu cầu trong nước thấp hơn sẽ khiến lạm phát và thâm hụt tài khoản vãng lai ở mức vừa phải trong năm nay trước khi tăng nhẹ vào năm sau.
Ma-lai-xi-a: Dịch COVID-19 lan rộng trên toàn thế giới và các hạn chế đi lại trong nửa đầu năm 2020 khiến GDP cả năm của quốc gia này giảm. Giá dầu giảm và tăng trưởng giảm gây ra giảm phát trong năm nay. Các tài khoản vãng lai sẽ vẫn thặng dư nhưng bị thu hẹp so với dự báo trước đây. Tăng trưởng dự kiến sẽ phục hồi vào năm 2021 khi hoạt động dần trở lại bình thường.
Phi-li-pin: Dự báo tăng trưởng cho năm 2020 bị hạ thấp sau khi tiêu dùng tư nhân và đầu tư giảm mạnh trong nửa đầu năm 2020. Phong tỏa trên diện rộng để ngăn chặn sự lây lan của dịch COVID-19 trong cộng đồng đã cản trở hoạt động kinh tế. Tuy nhiên, sau khi chính phủ nới lỏng các biện pháp kiểm dịch cộng đồng trên toàn quốc, 7,5 triệu việc làm đã được khôi phục trong tháng 7. Lạm phát và thâm hụt tài khoản vãng lai ở mức thấp. Khi các biện pháp tài khóa hỗ trợ tăng trưởng của chính phủ phát huy tác dụng và vi rút được kiềm chế, nền kinh tế sẽ phục hồi chậm trong nửa cuối năm 2020 và dự báo tăng trưởng khá trong năm 2021.
Thái Lan: Triển vọng kinh tế trong ngắn hạn không mấy khả quan. Kết quả trong nửa đầu năm cho thấy nền kinh tế suy giảm nhiều hơn dự đoán, dù đạt được một số kết quả tích cực từ chính sách tài khóa và tiền tệ mở rộng. Dự báo nền kinh tế sẽ giảm phát trong cả năm nay trước khi kết thúc vào năm 2021. Thặng dư tài khoản vãng lai có thể sẽ giảm mạnh trong năm nay nhưng sẽ phục hồi phần nào trong năm 2021.
Xin-ga-po: Tăng trưởng kinh tế trong nửa đầu năm 2020 giảm 6,7% so với cùng kỳ năm ngoái, mặc dù chính phủ đã đưa ra bốn gói kích thích tài khóa lên tới 92,9 tỷ đô la Singapore (chiếm 19,2% GDP). Tuy nhiên, cuộc chiến ngăn chặn COVID-19 với các hạn chế di chuyển cá nhân, cũng như chậm trễ trong việc thực hiện các dự án đầu tư công và tư nhân khiến tiêu dùng và đầu tư giảm.
Ngoài ra, gián đoạn chuỗi cung ứng và giảm nhu cầu ngoài nước khiến triển vọng tăng trưởng của quốc gia này giảm mạnh trong năm 2020. Tuy nhiên, dự báo tăng trưởng GDP cho năm 2021 được điều chỉnh tăng vì hầu hết các lĩnh vực đang hồi phục dần.
Biểu 6. Tăng trưởng GDP của một số quốc gia Đông Nam Á
Đơn vị tính: %
| STT | Quốc gia | 2019 | 2020 | 2021 | |||
| ADB | FE | ADB | FE | ADB | FE | ||
| 1 | Bru-nây | 3,9 | 3,9 7,1 5,0 4,8 4,3 6,8 6,0 2,4 0,7 |
1,4 | 0,2 | 3.0 | 3,1 |
| 2 | Cam-pu-chia | 7,1 | 7,1 | -4,0 | -0,7 | 5,9 | 5,6 |
| 3 | In-đô-nê-xi-a | 5,0 | 5,0 | -1,0 | -1,3 | 5,3 | 5,3 |
| 4 | Lào | 5,0 | 4,8 | -2,5 | 1,2 | 4,5 | 5,9 |
| 5 | Ma-lai-xi-a | 4,3 | 4,3 | -5,0 | -4,2 | 6,5 | 5,8 |
| 6 | Mi-an-na | 6,8 | 6,8 | 1,8 | 1,7 | 6,0 | 6,6 |
| 7 | Phi-li-pin | 6,0 | 6,0 | -7,3 | -6,1 | 6,5 | 7,5 |
| 8 | Thái Lan | 2,4 | 2,4 | -8,0 | -7,1 | 4,5 | 4,6 |
| 9 | Xin-ga-po | 0,7 | 0,7 | -6,2 | -5,9 | 4,5 | 5,3 |
NguNguồn: ADB và FocusEconomics[1]
[1] Báo cáo Cập nhật Triển vọng Phát triển châu Á tháng 9/2020 và Báo cáo triển vọng kinh tế toàn cầu tháng 9/2020
6. Việt Nam
Ngân hàng Phát triển châu Á
ADB nhận định tiêu dùng nội địa giảm sút và nhu cầu toàn cầu suy yếu do dịch COVID-19 đã ảnh hưởng tới nền kinh tế Việt Nam nhiều hơn dự kiến. Tăng trưởng GDP năm 2020 của Việt Nam đạt 1,8%, điều chỉnh giảm so với các dự báo trước đây. Tăng trưởng dự kiến sẽ phục hồi vào năm 2021 nhờ tăng tốc đầu tư công, tăng cường thương mại với Liên minh châu Âu, Trung Quốc và phân bổ lại chuỗi giá trị toàn cầu cho Việt Nam. Mặc dù triển vọng kinh tế ngắn hạn tương đối khó khăn do suy thoái kinh tế toàn cầu và nhu cầu trong nước vẫn còn yếu nhưng Việt Nam đang cho thấy khả năng phục hồi mạnh mẽ hơn hầu hết các nền kinh tế tương đương. Triển vọng của nền kinh tế Việt Nam trong trung và dài hạn vẫn tích cực.
FocusEconomics
Sau khi đi ngang trong quý II, nền kinh tế Việt Nam lấy lại động lực trong đầu quý III khi gần như dỡ bỏ các hạn chế đối với các hoạt động kinh tế với nước ngoài. Trong tháng 7, xuất khẩu ổn định trở lại sau khi sụt giảm trong quý II, trong khi doanh số bán lẻ và sản xuất công nghiệp tăng vững chắc. Tuy nhiên, ngành du lịch chịu ảnh hưởng nặng do ảnh hưởng của các biện pháp phòng ngừa dịch COVID-19 khi cả nước đã chứng kiến một làn sóng nhiễm vi-rút corona thứ hai tập trung tại Đà Nẵng trong những tuần đầu tháng 8. Việc áp dụng một số hạn chế đi lại cục bộ tại các địa phương có ca nhiễm COVID-19 phần nào ảnh hưởng tới niềm tin người tiêu dùng và làm giảm nhu cầu trong nước trong những tháng còn lại của quý III. Tuy nhiên, đến nay Việt Nam được xem là có triển vọng kinh tế sáng sủa nhất trong khu vực ASEAN. FocusEconomics dự báo kinh tế Việt Nam sẽ tăng trưởng 2,7% vào năm 2020 (không thay đổi so với dự báo trước đây) và 7,5% vào năm 2021.
Biểu 7. Dự báo của các tổ chức quốc tế về tăng trưởng của Việt Nam
Đơn vị tính: %
| STT | Tổ chức |
2019 | 2020 | 2021 |
| 1 | Ngân hàng Phát triển châu Á | 7,0 | 1,8 | 6,3 |
| 2 | FocusEconomics | 7,0 | 2,7 | 7,5 |
Biểu 8. So sánh dự báo tăng trưởng GDP quý III năm 2020
với cùng kỳ năm trước của một số quốc gia
với cùng kỳ năm trước của một số quốc gia
Đơn vị tính: %
| STT | Quốc gia | QIII/2019 | Dự báo QIII/2020 | So sánh dự báo QIII/2020 với QIII/2019 |
| 1 | Ca-na-đa | 1,6 | -14,0 | -15,6 |
| 2 | Hoa Kỳ | 2,1 | -14,0 | -16,1 |
| 3 | VQ Anh | 1,3 | -8,4 | -9,7 |
| 4 | Đức | 0,7 | -8,8 | -9,5 |
| 5 | Pháp | 1,6 | -10,2 | -11,8 |
| 6 | I-ta-li-a | 0,5 | -10,3 | -10,8 |
| 7 | Tây Ban Nha | 1,9 | -9,3 | -11,2 |
| 8 | Trung Quốc | 6,0 | 3,1 | -2,9 |
| 9 | Ấn Độ | 4,4 | -10,0 | -14,4 |
| 10 | Nhật Bản | 1,7 | -3,4 | -5,1 |
| 11 | Hàn Quốc | 2,0 | -1,2 | -3,2 |
| 12 | Ô-xtrây-li-a | 1,8 | -6,0 | -7,8 |
| 13 | In-đô-nê-xi-a | 5,0 | -1,2 | -6,2 |
| 14 | Thái Lan | 2,6 | -1,5 | -4,1 |
| 15 | Ma-lai-xi-a | 4,4 | -5,0 | -9,4 |
| 16 | Xin-ga-po | 0,7 | -3,0 | -3,7 |
| 17 | Bru-nây | 2,1 | 1,3 | -0,8 |
| 18 | Phi-li-pin | 6,0 | 2,0 | -4,0 |
Nguồn số liệu: Trading economics, cập nhật ngày 20/9/2020
Tác giả bài viết: Vụ Thống kê nước ngoài và Hợp tác quốc (TCTK) tổng hợp và báo cáo
Ghi rõ nguồn "Cục Thống kê tỉnh Điện Biên" hoặc "https://thongkedienbien.gov.vn" khi phát hành lại thông tin từ các nguồn này.
Tags: covid-19, kinh tế thế giới
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
Tin xem nhiều